PCOS a insulinooporność – co je łączy?

Zespół policystycznych jajników a insulinooporność

Obecnie coraz częściej diagnozuje się zespół policystycznych jajników (PCOS) u kobiet w młodym wieku. Jest to dolegliwość endokrynologiczna, w której dochodzi do nieregularnego lub całkowitego zaniku jajeczkowania. Konsekwencją takiego stanu może być szereg niekorzystnych zmian hormonalnych, kłopoty z zajściem w ciążę, a nawet niepłodność.

Przyczyny PCOS a insulinooporność

Do tej pory przyczyny powstawania PCOS nie zostały do końca wyjaśnione, natomiast wśród potencjalnych czynników wymienia się: uwarunkowania genetyczne, niezdrowy styl życia oraz nieprawidłową gospodarkę hormonalną.

Na powstawanie zespołu policystycznych jajników (PCOS) bardzo duży wpływ ma stężenie insuliny we krwi. Zbyt duży poziom insuliny nasila wytwarzanie androgenów (męskich hormonów płciowych), które mogą powodować objawy PCOS. Dlatego w większości przypadków u kobiet z PCOS odnotowuje się także insulinooporność. W dodatku oba te zaburzenia niestety się napędzają – wysoki poziom insuliny zwiększa produkcję androgenów prowadząc do zachwiania równowagi hormonalnej, a z kolei wysoki poziom androgenów wpływa na zwiększenie produkcji insuliny.

Objawy PCOS

Pierwszymi objawami nieprawidłowej pracy jajników mogą być zaburzenia miesiączkowania w postaci nieregularnych cykli. Kiedy poziom androgenów wzrasta i zaczyna przekraczać normę, można zauważyć pierwsze symptomy PCOS w postaci nadmiernego przetłuszczania się włosów i skóry oraz zmian trądzikowych.

Charakterystycznym objawem PCOS jest również nadmierne owłosienie na twarzy i ciele wraz z równoczesnym przerzedzaniem się włosów na głowie, zwłaszcza w okolicach skroni. Zdarza się, że pojawiają się nadmiarowe kilogramy, których trudno jest się pozbyć oraz występuje zatrzymywanie wody w organizmie.  Przybieranie na wadze jest częstym objawem PCOS, chociaż są kobiety, u których masa ciała mieści się w normie. PCOS powoduje problemy z owulacją, a zatem u kobiet z zmagających się z zespołem policystycznych jajników utrudnione może być zajście w ciążę.

Inne, rzadziej występujące objawy przy podejrzeniu zespołu policystycznych jajników to:

• rogowacenie ciemne, czyli zaciemnienie skóry w okolicy szyi, dołów pachowych, pachwin
• włókniaki na szyi
• przewlekłe zmęczenie, zaburzenia koncentracji oraz wahania nastroju
• kołatania serca
• obniżone libido

Co zrobić przy podejrzeniu zespołu policystycznych jajników?

Jeśli zauważysz u siebie wyżej wymienione symptomy PCOS, zgłoś się do lekarza pierwszego kontaktu, aby ustalić przyczynę tych dolegliwości. Często w takiej sytuacji konieczne będzie przeprowadzenie kompleksowych badań, aby móc wykluczyć ewentualne inne schorzenia.

Przy podejrzeniu PCOS konieczna będzie wizyta w poradni ginekologicznej i wykonanie USG narządów rodnych oraz badań hormonalnych z krwi. Podczas badania ultrasonograficznego jajników lekarz ginekolog będzie w stanie ocenić charakter policystycznych jajników – zazwyczaj wtedy występują liczne torbiele, a sam jajnik często jest powiększony. Obraz USG należy zweryfikować z badaniami laboratoryjnymi z krwi w celu postawienia pełnej diagnozy.

Jak leczyć PCOS mając insulinooporność?

PCOS jest zaburzeniem nieuleczalnym, a wdrażane działanie farmakologiczne i dietetyczne mają na celu łagodzenie objawów oraz zapobieganie powikłaniom. Dzięki lekom można zmniejszyć aktywność androgenów i przywrócić prawidłowy poziom innych hormonów. Wdrożenie leczenia ma na celu regulację cykli menstruacyjnych, wywołanie owulacji, a tym samym zwiększenie szansy na zajście w ciążę. Ponadto odpowiedni dobór leków zmniejsza ryzyko rozwoju otyłości, cukrzycy typu 2, nadciśnienia, nowotworu endometrium oraz ogranicza nieprzyjemne skutki insulinooporności.

Bardzo istotnym elementem leczenia jest odpowiednio zbilansowana dieta i aktywność fizyczna. Jeśli mamy do czynienia z insulinoopornością i otyłością, to zmiana nawyków żywieniowych jest konieczna.  Kobiety cierpiące na PCOS i insulinooporność powinny wprowadzić do swojej diety kilka kluczowych zmian, w celu pozbycia się zbędnych kilogramów. Jest to niezwykle ważne, gdyż prawidłowa masa ciała ogranicza wysoki poziom insuliny, co wspomaga ogólną regulację gospodarki hormonalnej.

Więcej na temat diety przy insulinooporności pisaliśmy w artykule Co można jeść przy insulinooporności