Czy popularne diety są zdrowe?

Popularność różnego rodzaju diet jest coraz większa. Rynek dietetyczny powiększa się, zarówno jeśli chodzi o firmy cateringowe, oferujące dowóz diet pudełkowych, jak i o wszelkich dietetyków układających plany dietetyczne. Należy jednak wiedzieć, że każda dieta niesie za sobą pewne konsekwencje. Nie zawsze popularna dieta okaże się być zdrowa i bezpieczna dla każdego. Coraz częściej słyszymy o stosowaniu rygorystycznych diet ketogenicznych, białkowych, bezglutenowych czy bez laktozy. Które z nich są bezpieczne, a które nie? Jak takie diety wpływają na człowieka?

Diety specjalistyczne

Niewątpliwie największe niebezpieczeństwo niesie za sobą stosowanie diet specjalistycznych, takich jak ketogeniczne czy typowo białkowe. W szczególności u osób, które wprowadzają je do swojego życia na własną rękę. Takie specjalistyczne diety są przeznaczone tylko dla określonej grupy i mają konkretny cel. Nie powinny być stosowane bez konsultacji z dietetykiem.

Dieta ketogeniczna nieodpowiednio stosowana może doprowadzić do zmęczenia, kłopotów z koncentracją, spadkiem energii, kłopotów trawiennych, chorób jelit i bólów brzucha. Jej stosowanie powinno być krótkotrwałe i odpowiednio zaplanowane. Takie diety stosuje się często u niektórych sportowców, osób chorych na Parkinsona, Alzheimera, padaczkę lekooporną, a także insulinooporność (ponieważ skutecznie regulują poziom insuliny), ale wiążą się one z regularną kontrolą u specjalisty.

Podobnie jest z dietą wysokobiałkową. Chętnie jest stosowana przez sportowców, w szczególności kulturystów i osoby związane z fitness, ale nieodpowiednie stosowanie tej diety może powodować problemy trawienne, niedobór wielu minerałów i witamin, problemy z nerkami, a nawet zwiększać ryzyko wystąpienia chorób nowotworowych.

Jeśli już decydujemy się na specjalistyczną dietę, pamiętajmy też aby regularnie kontrolować swój stan zdrowia.

Diety bezglutenowe i bez laktozy

Kolejna popularna dieta wiąże się z rezygnacją ze spożywania glutenu i laktozy. W przeciwieństwie do diet wspomnianych wyżej, jest to dieta bezpieczna dla zdrowa, ale u osób całkowicie zdrowych nie ma najmniejszego sensu jej stosowania. Nie jest ona niebezpieczna i może ją stosować każdy, jednak u osób zdrowych nie przyniesie to żadnych efektów (ani negatywnych, ani pozytywnych). Takie diety skierowane są dla osób, których organizmy nie trawią powyższych składników lub wywołują u nich reakcje alergiczne.

Jeśli podejrzewasz, że szkodzi Ci gluten lub laktoza – wystarczy udać się do lekarza i wykonać odpowiednie badania w tym kierunku. Nie ma żadnego uzasadnienia pod kątem zdrowotnym dla zmiany diety na bezglutenową czy bezlaktozową, o ile prawidłowo tolerujemy te składniki.

Dieta przy insulinnooporności

Jaką więc dietę wybrać przy insulinooporności? Oczywiście najlepiej odwiedzić specjalistę, który ułoży dla nas odpowiedni plan dietetyczny, bazując na naszych preferencjach żywieniowych i w oparciu o dostarczone badania. Można jednak z powodzeniem postawić na posiłki lekkostrawne, nieprzetworzone i o niskim indeksie i ładunku glikemicznym (tutaj polecamy naszą tabelę IG).

Przy insulinooporności nie musimy (zazwyczaj) stosować żadnych rygorystycznych diet. W diecie IO trzeba natomiast unikać fast foodów, pić odpowiednią ilość wody zamiast soków czy kompotów, a do posiłków włączać niezmielone owoce (w umiarkowanych ilościach) i warzywa. Pomocne przy leczeniu insulinooporności będzie również spożywanie bogatych w błonnik pełnych ziaren oraz unikanie nadmiernych ilości tłuszczów. Błonnik spowolni trawienie węglowodanów do glukozy (cukru we krwi), chroniąc przed skokami glikemii (cukru we krwi), a ograniczenie tłuszczu sprzyjać będzie pochłanianiu mniejszych ilości kalorii (1 gram tłuszczu dostarcza dwa razy więcej kalorii niż 1 gram białka czy węglowodanów).

U większości osób mierzących się z insulinoopornością zaleca się więc w pierwszej kolejności zmianę błędnych nawyków żywieniowych i poprawę stylu życia zamiast wprowadzania specjalistycznych diet. Nad czym zatem warto popracować? Do dobrych nawyków żywieniowych przy insulinooporności możemy zaliczyć m.in.:

• spożywanie maksymalnie 3-4 posiłków w ciągu dnia i niepodjadanie między posiłkami
• jedzenie większej ilości warzyw i owoców (w szczególności owoców jagodowych i roślin strączkowych takich jak fasola, soczewica, groszek oraz zielonych warzyw liściastych)
• rezygnacja lub zredukowanie do minimum spożywania alkoholu
• rezygnacja z cukrów prostych, fastfoodów, słodkich napojów i soków owocowych
• dbanie o regularny sen w stałych godzinach
• ograniczenie nadmiernego stresu
• częstsze wychodzenie na spacery
• uprawianie sportu

Czy w takim razie nie warto nigdy sięgać po specjalistyczne diety takie jak dieta ketogeniczna? Niestety trudno udzielić na to pytanie jednoznacznej odpowiedzi. Istnieją badania kliniczne, który wykazują, że dieta ketogeniczna, zwłaszcza w połączeniu z tzw. postem przerywanym, jest skuteczna w zmniejszaniu i odwracaniu insulinooporności oraz regulowaniu poziomu insuliny. Jednakże stosowanie diety ketogenicznej oraz innych diet wysokotłuszczowych i wysokobiałkowych bez regularnej kontroli stanu zdrowia, może w wielu przypadkach bardziej nam zaszkodzić nic pomóc (długotrwałe stosowane takiej diety może doprowadzić między innymi do rozregulowania perystaltyki jelit, a nawet problemów z nerkami w tym kamicy moczowej).

Podsumowując, podążanie za dietami może mieć sens jedynie wtedy, gdy wybór specjalistycznej diety zostanie poprzedzony konsultacją z lekarzem lub/i dietetykiem. W przeciwnym wypadku możemy nie tylko poczuć się gorzej, ale nawet, w skrajnych wypadkach, poważnie sobie zaszkodzić. Zdecydowanie lepszym pomysłem będzie wdrożenie w życie zdrowych nawyków, o których wspominaliśmy w tym artykule, a dopiero później, jeśli nie zauważymy poprawy, powinniśmy rozważyć sięgnięcie po specjalistyczną dietę.